Op 26 november vond er een excursie plaats, waar ik aan mee deed: http://parklingezegen.nl/events/workshop-voedselbossen-park-lingezegen-boomgaarden-als-voedselbos/
Hoe kun je boomgaarden, lokaal bongerds genoemd, omvormen tot voedselbos en nieuwe bongerds vanuit dit perspectief aanleggen? Er zijn al 10-15 hectares om direct mee beginnen. Er zijn ook ideeën over walnoten en hazelnoten. Hoe kun je dit aanpakken? Hoe oogst en vermarkt je de producten?
Na koffie of thee en een beetje kennismaken in de mooie locatie Landerij de Park, vertrokken we met een bus en bekeken allereerst een oude bongerd met appelbomen. Louis Dolmans praatte er lyrisch over: zulke oude, prachtige bomen en nog zo productief. Onze verwachtingen waren hoog gespannen. De grond bleek bezaaid met appeltjes, en ze waren nog lekker ook.
Maar toen kwam Mark Shepard’s visie: hij vond ze niet echt productief, er waren verrotte takken.
De appels op de grond vond hij eventueel wel geschikt voor zijn varkens.
Maar wat zou hij doen met dit stuk grond? Het hangt helemaal af van de eigenaar. Als die gehecht is aan de bomen, moeten ze blijven. Hij wil ze best komen snoeien, maar dat kost dan wel wat, want er was lang geen onderhoud aan gedaan.
Als het zijn terrein was, dan zou hij de bomen kappen, want ze leveren te weinig op. Te weinig opbrengst voor teveel werk.
Veel interessanter volgens hem waren de heggen langs de weg: kijk eens wat een leven en variatie je daar ziet; en wat kan je er allemaal uit eten?
Hij kijkt heel goed naar de omgeving, naar bomen en struiken die het goed doen bij elkaar. Heel veel bomen doen het goed bij elkaar. Ook de bomen die het volgens “de boeken” niet goed zouden doen. “Those trees did not read the books”.
We reden door naar kasteel Doornenburg en dachten mee over de boomgaard bij het kasteel. Men denkt over het in ere herstellen van een middeleeuwse fruittuin en moestuin. Maar welke groentes waren er toen? Dat is allemaal wel te achterhalen, maar men moet zich dan wel realiseren dat daar toen ook 250 man personeel voor nodig was. Dat het eigenlijk een heel dorp was dat meehielp en dat er door gevoed werd. Mark is realistisch en gaat echt voor productie.
Daarna weer terug naar Landerij de park, waar we een observatie oefening moesten doen: wat zagen we aan deze heg? Wat was er eetbaar? Hij zag: bomen die je zou kunnen vervangen door andere die meer eetbare opbrengst zouden kunnen leveren. De rij bomen en struiken doe het daar goed, het houdt de wind tegen. Kopieer dit idee en plant even verderop net zo’n rij aan. 
We liepen langs de moestuin, daar was hij minder enthousiast over. Wat niet aan de moestuin lag, want die stond vol met boerenkool, snijbiet, raapstelen en andere wintergroentes. Hij ziet vooral het werk dat een moestuin met zich meebrengt. Voor hem is het veel praktischer om hier beesten op te laten grazen en dan die beesten op te eten. Nu de winter nadert, ligt zijn vriezer vol. Alleen de kippen overleven de winter. Varkens en koeien koopt hij volgend jaar gewoon weer nieuw.
Hij wil er gewoon niet teveel tijd aan kwijt zijn. Hij behandelt zijn planten en zaden met STUN: Sheer Total Utter Neglect: zoveel mogelijk verwaarlozing. Geen goede bodem, geen hulp bij ziektes: hij zaait bijv. 100 zaadjes, waarvan 90 het niet redden. Het gaat hem om die 10 die het wel redden. Daar gaat hij mee verder. Dat geldt voor zaden, voor entmateriaal, bomen en ook voor dieren. Hij wil alleen de sterksten. Hieronder legt hij het uit.
Ik vond het wel even schrikken; dit is toch wel heel anders dan hoe ik zelf tuinier en hoe ik graag in het leven sta. Maar hij heeft zeker een punt dat je mag selecteren op sterkte als dat meer opbrengst oplevert. Hij is falikant tegen bestrijdingsmiddelen en alles wat je maar toevoegt.
En hij is voor gemak. We zagen een foto waarop zijn zonen een vriendje appels plukten. Het waren lage bomen. Waar ze niet bij kunnen, laten ze hangen; dat wordt wel weer opgegeten door de varkens.
Hij heeft een wat rauwe humor, zelfs over zijn zonen. De oudste en jongste waren op een bepaald moment even groot. Mensen vroegen: zijn jullie een tweeling?
Nee, we zijn een drieling, maar waar die is gebleven? Iets macabers suggererend.
Even later zag hij in de groep iemand die erg op zijn zoons leek: misschien ben jij die 3e wel. Waar kom je vandaan?
Een bijzonder persoon. Op youtube vind je nog veel meer korte filmpjes van hem.
Karla Mulder
Laatste berichten van Karla Mulder (toon alles)
- Inspiratie Den Haag - 3 juli 2022
- Andere prioriteiten en een opvolger voor Eetbaar Nijmegen - 22 september 2020
- Duurzaam je eten bereiden met Pierre Wind - 25 augustus 2020