VERSLAG: Huib ter Steeg, aanvullingen door Karla Mulder Route
- Bokashibakken: (te koop in natuurwinkels, of bij eco-logisch.nl Hierin fermenteert gft, waardoor je er eigenlijk alles in kunt stoppen, ook gekookte groenten, sinaasappel- en bananenschillen. Dit mag niet bij een composthoop. Korrels kosten 7 euro voor een grote zak waar je een half jaar mee doet.
- Composthoop: voor de composthoop kun je compostdoek gebruiken. Te verkrijgen via www.compostdoek.nl
Bij Akkermaal kregen we onderricht van Philip over met name warme composthopen. Deze creëer je in een keer. Je kunt een nieuwe hoop het beste beginnen met snoeihout zodat er voldoende lucht in de composthoop kan komen. Vervolgens een laag van kruiden en daarna de stront. En dat telkens in lagen. De stront moet van planteneters zijn en niet van vleeseters. De bacteriën in de stront van vleeseters vormen een gezondheidsrisico. Paardenmest is bijzonder geschikt voor een warme composthoop. Maar het is misschien het gemakkelijkst om je stront/stro-mengsel van mest van de kinderboerderij te maken. Als je de keuze hebt, gebruik dan de stomende delen van de mest. Deze is al mooi in ontwikkeling. Tenslotte moeten er ook nog compostwormen aan de hoop worden toegevoegd. Deze komen vanzelf naar de hoop toe als ze in de grond zitten; bijvoorbeeld als er ooit eerder een composthoop in de buurt heeft gestaan. Anders moet je ze echt toevoegen.
Waar vind je compostwormen? Als er geen materiaal meer is, trekken ze weg.
De bovenkant van een composthoop kun je maken van omgekeerde graszoden om uitdroging te voorkomen. Het kan nodig zijn om de composthoop te bewateren om te voorkomen dat hij uitdroogt. In plaats van starten met snoeihout kun je ook starten met een stront/stromengsel. Het is van belang dat de stront en stro goed gemengd zijn. Na een half jaar is de compost klaar. Goede compost heeft een vettig, vochtig karakter, waarbij de oorspronkelijke structuren niet meer te herkennen zijn. Rulle compost zoals van de DAR is eigenlijk allen geschikt als bodemverbeteraar. Als de compostklaar is, gebruik je de toplaag als start voor je volgende composthoop. Daar zitten dan al compostwormen in.
Met paardemest (vers of oud) bereik je een warme compostering; met konijnen of cavia mest wordt de hoop niet zo heet, compostering gaat langzamer. Voor een composthoop van 1 kuub heb je 4 tuinaarde zakken paardemest vermengd met stro nodig.
Links over mest: https://eetbaarnijmegen.nl/mest/ - Bladaarde: meer info op linkje hierboven
- Je kan er ook voor kiezen om geen compost te maken, maar al je tuinafval te gebruiken als mulch. Als je het goed doet moet je echt enorm veel materiaal (wel 10 cm dik) als mulch gebruiken; zie
http://blog.natuurlijkemoestuin.be/hoe-dik-mag-mijn-mulchlaag-zijn/ en
http://blog.natuurlijkemoestuin.be/mulchen-helpt-in-de-strijd-tegen-slakken/
Na de theorie volgde de praktijk; we genoten eerst van een heerlijk kopje koffie en de prachtige aanblik van de 50 volkstuintjes van de lentse Aarde en vulden toen deze verplaatsbare compostkorf.
Aantekeningen Karla:
- Bladcompost: http://huis-tuin-en-keuken.blogspot.nl/2012/10/c-bladcompost-maken.html
Nodig: plekje in de schaduw, uit het zicht; plastic zak; kalk; compostmaker of bosaarde (microbacterien);
Wanneer wat doen: in de herfst blad verzamelen, eventueel fijn maken (versnelt proces), in plastic zak doen, eventueel compostmaker of bosaarde toevoegen en mengen; goed nat maken; goed aandrukken (op gaan staan); dicht binden; gaatjes maken; steen erop tegen wegwaaien.
Te gebruiken: na 1 a 2 jaar, afhankelijk van: gebruikte bladsoort, wel/geen compostmaker; - Bokashi:
Fermenteer je eigen keukenafval: door keukenafval te mengen met een beetje Bokashi-starter, ontstaat er waardevol organisch materiaal.
Bokashi-starter bevat effectieve Micro-organismen, deze zorgen ervoor dat het GFT-afval gaat fermenteren en dus niet gaat rotten.
Wanneer wat doen: vullen met vers fruit en groente afval; na iedere laag een beetje bokashi starter toevoegen; aandrukken (eventueel; het is een anaeroob proces: zonder zuurstof);- af en toe vloeistof eruit laten lopen en gebruiken als: plantenmest (verdunnen 1 op 100); preventieve gootsteen en rioolreiniger.
- Als 1e bak vol is, de 2e gebruiken
- Als 2e vol is, de 1e bak legen: ingraven in de grond ofwel op composthoop
- Gewone composthoop:
opbouwen een keer per jaar of vaker: laagjes groen (stikstof) en laagjes bruin (koolstof)
groen:- Onderin kleine takken en stro: beluchting: 25 bruin op `1 deel groen
- Dan lagen of alles door elkaar; indien lagen max 20 cm bruin en 20 cm groen
- Stalmest=bruin en groen door elkaar: mag dus dikkere laag zijn
- Groen: keukenafval (geen brood, etensresten, vet, vis, botten); tuinafval (geen zieke planten); noten en pitten, koffiedik,
- Bruin=zaagsel, houtsnippers, stro, karton, wcrollen, stalmest, blad
- Gebruik je 2/3 groen en 1/3 deel bruin materiaal dan krijg je een stikstofrijke compost die de groei versnelt, gebruik je 2/3 bruin en 1/3 groen dan verbetert dit de bodem structuur.
- Zie http://www.milieucentraal.nl/wonen/tuinieren/tuinonderhoud/zelf-composteren/
- http://www.mooiemoestuin.nl/moestuin/compost/
- http://www.bloggen.be/compostmeester/
Hieruit over verse stalmest: Bovendien kan verse mest diverse schadelijke insecten aantrekken (wortelvlieg, uienvlieg). Indien onvoldoende kalkreserves aanwezig zijn, kan de grond verzuren. Om deze effecten te voorkomen moet u de stalmest zeker een jaar laten verteren. Dit kan gebeuren op een mesthoop van circa 2 meter lang, 1 meter breed en 1 meter hoog. Deze stelt u laagsgewijs samen. Tussen de lagen mest van circa 20 cm brengt u steeds een laag compost of grond aan (circa 10 cm). Als de hoop groot genoeg is, wordt hij afgedekt met compost, grond, sto of jutezakken om uitdrogen te voorkomen. Door de hoop in voorjaar en zomer om de drie maanden om te zetten (binnenstebuiten te keren) wordt de vertering bevorderd, indien de temperatuur voldoende hoog is.
- wormenbak
