Permacultuurfestival juli 2017

Het werd dit jaar voor de 4e keer georganiseerd. En weer op Samenland, de permacultuur tuinderij van Taco Blom bij Sint Truiden, België.

“Samenland is een proeftuin voor Permacultuur waar landbouw en natuur hand in hand gaan. Dit doen we door een eetbare bosrand te creëren (climax fase in permacultuur waar je voedsel kunt verbouwen) en door een chaos situatie te laten bestaan (pioniers fase) waar we groenten kweken.” Het is 4 ha groot.

Foto’s uit 2014, ik maakte deze keer geen foto’s.

Het was voor mij de 3e keer dat ik ging. Vorig jaar kon ik niet. Dit keer merkte ik dat ik er goed in zat, vielen alle kwartjes en kon ik zelfs af en toe kennis aanvullen.

Beginners en meer ervaren mensen ontmoetten elkaar, iedereen is er op zijn manier mee bezig. Ik sprak mensen die een voedselbos waren begonnen, en anderen die net als ik alleen bezig in volkstuin of stadstuin. We waren met circa 300 mensen, inclusief ook wat kinderen. 

De eerste workshops begonnen op vrijdagmiddag 14 uur, de laatste eindigde zondagmiddag 13 uur. Er waren telkens 2 workshops tegelijk en sommige werden vaker gegeven. In totaal was het mogelijk om 8 workshops te volgen. Overzicht met toelichting bij iedere workshop.

Dit waren de titels, maar sommige gingen niet door en werden vervangen door andere. Ik weet niet precies welke er niet door gingen.

  • Alles heeft 2 kanten
  • Dieper in de energie wereld
  • Dweilen met de kraan dicht
  • Ecologisch bouwen
  • Fermenteren
  • Flower bombs
  • Gildes binnen Permacultuur
  • Heggen vlechten
  • Het starten van een Permacultuur Tuinderij
  • Introductie natuurlijk bijen houden
  • Insectensafari
  • Mysterieuze Motten (‘s avonds om 22 uur)
  • Ontdek de verborgen kracht van bomen
  • Oud indiase bemestings methode (nieuw)
  • Paarden en landbouw (demonstratie)
  • Permacultuur zaden en wilde planten
  • Proefles permacultuur
  • Rondleiding op Samenland
  • Schets je tuin
  • Sociale permacultuur: Open Space
  • Stadspermacultuur
  • Urban permaculture
  • Voedselbos
  • Wilde planten en kruiden wandeling
  • Wilde zone

Verder was er elke avond een rondleiding over Samenland en was er ook nog een infotent, waar men zijn initiatief kon toelichten. Ik had daar wat foto’s van permablitz acties achtergelaten. Maar het programma was zo vol, dat de infotent weinig bezocht werd. Ik zelf was ook liever met anderen in gesprek op het terras.

Ik volgde de workshop Wilde zone door Rutger Spoelstra, architect en permacultuur ontwerper: over het nut van een stukje terrein (tussen de 5 en 10 %) waar je de natuur zijn vrije gang laat gaan. Je creeert een habitat voor inheemse platen en insecten en andere dieren. Gewoon door er niet te komen. Nu doet mijn buurman op de volkstuin dat ook al, met als gevolg dat zijn brandnetels bij mij binnenlopen. Dat was wel onderwerp van discussie: wortelende gewassen moet je zeker inperken. Voor zaad hoef je niet bang te zijn, dat verspreidt zich toch wel. En als het goed is, is bij permacultuur je bodem bedekt en zal het zaad niet makkelijk wortel schieten. En als het dat wel doet, is het ook goed: dan zorgt het voor biomassa: je kan het later afplukken en op de bodem leggen als mulch. Nog een voordeel: je leert veel over de bodem en wat die nodig heeft. Precies dat soort planten schiet er wortel, verbetert de bodem en verdwijnt vanzelf als zijn taak erop zit. Dat kan wel 10 jaar duren! Zie hier een lijstje van welke planten groeien op wat voor grond.

Daarna de workshop Alles heeft 2 kanten. 
Taco Blom gaf een experiment/oefening, waarbij we een plant moesten uitzoeken die paste bij het permacultuuronderwerp dat we net in kleine groep hadden besproken. Ik zat in de groep die water als onderwerp had. Een van de groepsgenoten koos een uitgebloeide distel en nog een andere pioniersplant. Taco duidde: pioniersplanten zijn altijd kort ergens aanwezig, ze oefenen hun functie uit en daarna zijn ze klaar. Ze staan maar kort op een plek. Wie deze plant uitkiest, is vaak ook iemand die graag een kortdurende taak op zich neemt en dan weer aan iets anders begint.
Heel anders dan de witte klaver: dat was de keuze uit de groep die had gepraat over het thema “Praktisch”. Deze plant blijft met zijn bloemetje altijd onder de andere begroeiing, dit in tegenstelling tot rode klaver die er wel boven uitkomt. De witte klaver (net als andere vlinderbloemigen) werkt samen met bacteriën die stikstof uit de lucht kunnen fixeren. In ruil voor leefgebied en suikers profiteert de plant van die stikstof. Als de plant dan afsterft, of de bladeren laat vallen, dan komt (een deel van) die stikstof vrij voor andere planten. ( bron)
Hij staat dus eigenlijk ten dienste van anderen. Taco: “wie deze plant kiest, zorgt goed voor de omstandigheden, maar als het erop aan komt, is er iemand anders nodig die het grote werk doet”. 
Eigenlijk heeft iedere plant en ieder mens zijn nut en zijn plaats in het grotere geheel. We hebben elkaar nodig. Je kan niet zeggen dat de een beter is dan de ander.

Oud Indiase bemesting methode:
We kregen uitleg van, ik geloof Suzanne. Ze heeft zich verdiept in de theorie van Panchagavya: een in India veel toegepaste bemestingsmethode, waarbij gebruik gemaakt wordt van 5 producten van de koe: verse mest, verse urine, melk, wrongel en ghee.
https://youtu.be/jkAXHhyrZVY?t=8s

Deze producten worden gemengd en gefermenteerd, en kunnen bodems tot leven brengen en de opbrengst van gewassen flink verhogen.
Toevallig ontmoette Suzanne een tweetal mensen die dit net hadden mogen zien tijdens hun vakantie in India, waarbij ze langs permacultuur boerderijen trokken. Dit was de mooiste: Navadarshanam, vlakbij Bangalore.  Ze vertelden kort wat over de geschiedenis. De aanvankelijk vervuilde grond hebben ze 10 a 15 jaar laten liggen. Daarna hebben ze 64 ha bos laten groeien en tussendoor stukjes grond beplant met graan en andere gewassen. Ze zijn een coöperatie gestart waarbij de coöperatie voorzag in materialen om van een basisgewas een goed product te maken. (Van appels stroop bijvoorbeeld). Boeren kunnen hiervan gebruik maken en verdienen een goed loon met hun producten die de coöperatie verkoopt in Bangalore. Het maakt dat ze hun eigen boerenbedrijf aanhouden en niet verkopen aan de Chinezen. 
De Navadarshanam community bestaat uit 25 mensen, waaronder onderzoekers vanuit de universiteit die hebben geëxperimenteerd met Panchagavya en een ander recept gevonden dat de opbrengst enorm verhoogt: in plaats van wrongel en ghee gebruiken ze rauwe suiker (jaggeree, van suikerriet) en kikkererwtenmeel.
Dit bevalt op en eenjarigen-veld beter dan compost dat sneller uitspoelt. Het is een gefermenteerd product dat beter opgenomen wordt door bacterien.
Ze passen het toe op een nieuw veld in het 1e jaar en dan op bepaalde momenten per gewas. Bijvoorbeeld bij het zaaien en dan na 15, 30, 45 en 60 dagen.
In de workshop waren een paar Nederlanders en Vlamingen die hier mee aan de slag willen. De workshopleider is contactpersoon. Het is wel noodzakelijk dat je in Nederland kan beschikken over verse mest en urine van een type A2 koe, de nog niet doorgefokte koe, zoals de Jersey koeien. (meer over A1 en A2 koeien). Je hebt maar één keer 5 kg mest en 5l urine nodig voor 6 maanden panchagavya bemesting. Het is trouwens ook te koop in India.
Het tweetal dat India bezocht gaat er mee aan de slag in Eck en Wel bij Tiel.
Misschien iets voor Hoeve Biesland? Of heeft Hoeve Biesland de geschikte koeien? 

Stadspermacultuur
Kerstin Mengewein 
ontwerpt permacultuur stadstuinen, volgt nu de BD opleiding aan de Warmonderhof en loopt stage op de enige permacultuur CSA in Nederland, de Veldhof bij Gorssel/Deventer.
Ze had een mooie maquette gemaakt van hun eigen permacultuur stadstuin op het zuiden. En was ook eerlijk over wat niet gelukt was: een slim bedacht systeem waarbij ze planten in een bak in dakgoten had geplaatst. De dakgoten werden licht hellend opgehangen en met elkaar verbonden via stroken badhanddoek. Zodanig dat regenwater vanaf het dak in de bovenste goot zou stromen en dan vanzelf naar beneden zou stromen naar de volgende goot. De stroken badhanddoek zouden moeten zorgen voor voldoende vocht in de bakken. Maar dat gebeurde niet… De bakken blijven te droog. Als er vocht in komt, vloeit het te snel weer naar beneden, naar de volgende goot. Ze gaat de bakken nu toch horizontaal hangen en zorgen dat water er tot een beperkte hoogte in blijft staan. Een ander iets waar ze achteraf spijt van had, is dat ze niet heeft gezorgd voor regenopvang via het dak. Achteraf is dat nu heel lastig te realiseren. Maar er gaan genoeg dingen wel goed!  Zie de blogs over haar eigen tuin.

Het starten van een permacultuur tuinderij, door Guy Cotemans, Permacultuur ontwerper. Dit ging over de CSA pemacultuur zelfoogsttuin De Troef bij Stadsboerderij Turnhout. Ze hebben bijna 200 leden die het gehele jaar door onze biologische groenten, kruiden en eetbare bloemen zelf oogsten. Ze bewerkstelligen bewustwording over voeding met hun rondleidingen. Gratis voor potentiele nieuwe leden; betaald als bedrijfsuitje (€75 per uur). Als vrijwilliger werken met mensen met een uitkering en soms ook mensen met een beperking. Die laatsten worden begeleid. De eerste groep heeft wel aansturing nodig.
De gemeenten en omwonenden vinden het wel bijzonder wat hier gebeurt, maar hebben ook wel wat moeite met het onverzorgde.  Daarom houden Guy en de vrijwilligers de tuin toch wel enigszins bij, zodat het er netter uitziet.

Fermenteren, door Diego Van De Keere
‘Fermenteren is samenwerken met de natuur op het kleinste niveau: het samenwerken met micro-organismen. Bill Mollison reisde de wereld rond om over de verschillende fermentatietradities te leren en schreef er een boek over. Fermenteren speelt immers een grote rol in vele culturen, waaronder de onze! Tijdens deze workshop komt aan bod wat fermentatie eigenlijk is en hoe je het kunt gebruiken in huis, tuin maar vooral keuken. Met uiteraard ook enkele proevertjes!’
We proefden Kombucha en zuurkool. Ik vind Kombucha toch wat bewerkelijker dan waterkefir, dus houd ik het daar maar bij. Ook al is het verhaal wel bijzonder: dat Kombucha in een ver verleden is gemaakt en alle huidige Kombucha daar vanaf stamt.

Gevonden: deze drank werd gedocumenteerd in China, in 221 BC ten tijde van de Tsin Dynastie, waar het bekend stond als “onsterflijkheidsthee”. Veel later is kombucha naar het Westen gebracht door niemand minder dan Genghis Khan en zijn krijgers. Het zurige drankje zou zorgen voor immuniteit en kracht. In de jaren ’60 en ’70 maakte kombucha haar entree in de V.S. en is waarschijnlijk door immigranten uit Oost-Europa geïntroduceerd. Eenmaal in de V.S. werd het drankje snel omarmd door de de hippie cultuur, in deze tijd werd het ook wel ‘hippie tea’ genoemd. In de loop van de jaren werden hippies ouder en kregen zij kinderen die met kombucha opgroeiden. Een vraag naar kombucha ontstond en leidde tot de eerste commerciële kombucha in de jaren ‘90. We hebben het over GT’s Kombucha, opgericht door de zoon van een hippie en nog altijd de grootste kombucha maker te wereld.

Voor wie interesse in het recept heeft:  https://www.eetpaleo.nl/tips-trucs/doe-het-zelf-kombucha/

Maar eenvoudiger is zuurkool (en doe er gerust ook andere groenten en kruiden bij). Elke dag een boterham met pindakaas of tahin en een beetje zuurkool erop. Het lekkerste dat er is, volgens Diego en natuurlijk ook heel gezond!

Houd de site in de gaten en ga volgend jaar ook eens.

The following two tabs change content below.

Karla Mulder

Enthousiast over zelf je voedsel verbouwen, permacultuur, met eigen eetbare tuin, volkstuin en boomspiegel. In 2011 begonnen met het platform Eetbaar Nijmegen.